Riflessioni sul Giorno della Memoria: Speranza e Normalità tra le macerie di Gaza | Refleksje na Dzień Pamięci: Nadzieja i normalność wśród ruin Gazy

- Carlo Paolicelli -

Alla vigilia del Giorno della Memoria, che celebriamo il 27 gennaio, voglio fermarmi un momento a riflettere su un’immagine e su alcune parole condivise dall’agenzia di stampa italiana ANSA. L’immagine ritrae Gaza, mentre le parole appartengono alla senatrice a vita italiana Liliana Segre, sopravvissuta ad Auschwitz, che ha detto: «Esiste un rischio molto reale, se non la certezza, che un giorno la Shoah venga completamente dimenticata e ridotta a una frase nei libri di storia».

La risposta alle sue parole profetiche l’ho trovata nell’intervento di padre Gabriel Romanelli, parroco di Gaza, in un’intervista pubblicata dal Patriarcato Latino di Gerusalemme dopo l’annuncio del cessate il fuoco:

«Il rumore delle esplosioni e dei droni è finalmente cessato, offrendo sollievo a molti. I fedeli hanno iniziato a lasciare la parrocchia per verificare lo stato delle loro case o ciò che ne restava. Alcuni hanno scoperto che erano state completamente distrutte, altri non riuscivano più a localizzarle né a riconoscere i quartieri in cui vivevano un tempo. Il cessate il fuoco ha suscitato emozioni di gioia e speranza. È un passo avanti significativo, che offre speranza, ma non segna la fine del conflitto. Preghiamo affinché sia l’inizio di una pace duratura. Facciamo affidamento sugli sforzi internazionali per porre fine alla guerra e concentrarci sul futuro del Medio Oriente e della Terra Santa. Ci attende un’opera enorme di ricostruzione, materiale e morale, della Striscia di Gaza e dei suoi abitanti. Le persone cercano disperatamente aiuti per affrontare le gravi carenze di beni essenziali come acqua, carburante e cibo. Le difficoltà sono tangibili, ma altrettanto tangibili sono la speranza e la resilienza, mentre la comunità si aggrappa alla possibilità di ritornare a una sorta di normalità».

Sottolineo in particolare le parole di questo parroco: «Le persone», «La speranza», «La normalità». Questa è la risposta più bella per il Giorno della Memoria del 2025.

E quando risuoneranno le parole שמע ישראל – «Ascolta, Israele» durante lo Shacharit (שחרית) e il Ma'ariv (מעריב), il popolo d’Israele, che ha conosciuto grandi sofferenze, tenda l’orecchio e non indurisca il cuore come nei giorni di Massa nel deserto. Custodisca questa promessa, che nel Giorno della Memoria risuonerà simbolicamente in tutto il mondo: Never Again.

---

W przededniu Dnia Pamięci, który obchodzimy 27 stycznia, chcę zatrzymać się na chwilę refleksji nad zdjęciem i słowami udostępnionymi przez włoską agencję prasową ANSA. Obraz przedstawia Gazę, a słowa należą do włoskiej senator dożywotniej Liliany Segre, ocalałej z Auschwitz, która powiedziała: „Istnieje bardzo realne ryzyko, jeśli nie pewność, że pewnego dnia Shoah zostanie całkowicie zapomniana i zredukowana do zdania w podręcznikach historii”.

Odpowiedź na jej prorocze słowa znalazłem w wypowiedzi ojca Gabriela Romanelliego, proboszcza z Gazy, w wywiadzie opublikowanym przez Patriarchat Łaciński Jerozolimy po ogłoszeniu zawieszenia broni:

"Hałas eksplozji i dronów w końcu ucichł, przynosząc ulgę wielu. Wierni zaczęli opuszczać parafię, by sprawdzić swoje domy lub to, co z nich zostało. Niektórzy odkryli, że zostały one całkowicie zniszczone, inni nie potrafili już zlokalizować swoich domów, ani nawet rozpoznać dzielnic, w których kiedyś mieszkali. Zawieszenie broni wzbudziło emocje radości i nadziei. Jest to znaczący krok naprzód, dający nadzieję, choć nie oznacza końca konfliktu. Módlmy się, aby był to początek trwałego pokoju. Polegamy na międzynarodowych wysiłkach zmierzających do zakończenia wojny i skupienia się na przyszłości Bliskiego Wschodu oraz Ziemi Świętej. Przed nami ogromne dzieło odbudowy – materialnej i moralnej – Strefy Gazy i jej mieszkańców. Ludzie desperacko poszukują pomocy, by sprostać poważnym brakom podstawowych dóbr, takich jak woda, paliwo i żywność. Trudności są namacalne, ale równie namacalne są nadzieja i wytrwałość, gdy społeczność kurczowo trzyma się możliwości powrotu do jakiejś formy normalności."

Podkreślam szczególnie słowa tego proboszcza: „Ludzie”, „Nadzieja”, „Normalność”. To najpiękniejsza odpowiedź na Dzień Pamięci roku 2025.

A kiedy zabrzmią słowa שמע ישראל – „Słuchaj, Izraelu” podczas szacharit (שחרית) i maariw (מעריב), niech lud Izraela, który poznał wielkie cierpienie, wytęży słuch i nie zatwardzi swojego serca jak w dniach Massa na pustyni. Niech dochowa tej obietnicy, która w Dniu Pamięci wybrzmi symbolicznie na całym świecie: Never Again.

Foto: © ANSA/EPA